Om te beginnen de normatieve. De serie schilderijen en collages die Suermondt tussen 2006 en 20091 maakte stelt de kwestie van de vervreemding even extreem als correct aan de orde. Vanuit een zeer kritische hoek zet Robert Suermondt vraagtekens bij de totalitairste aspecten van het mediatieke beeld. Symbool voor die periode staat Exe. Exe suggereert in symmetrische vorm een vreselijke narcistische hartstocht en het niets waarop die onverbiddelijk uitloopt. Onder invloed daarvan drommen de geschilderde figuren samen in een wolk van gezichtsloze insecten, de armen beladen met camera’s en microfoons. Ze zijn bijeengedreven naar het midden van de pictorale ruimte, het knooppunt waar het anders-zijn en het verstand verdwijnen. Exe is een bont geheel van vormen en wemelende brokstukken, maar verbeeldt paradoxaal genoeg de leegte, de uitdrukking van een oneindige pijn en een totale verblinding. Naar het beeld van Narcissus, die ‘voor een lichaam aanziet hetgeen slechts water is’, lijkt de mensenmassa de logica zelf van de voorstelling te willen vergroten: het noodzakelijke verschil tussen het ik en ‘de ander, het ik-beeld’, de dialoog waarvan de spiegeldimensie het onderwerp vormt als verdeelde entiteit, dat wil zeggen als bron en weerspiegelingen van anders-zijn.

Als die ontbreken verslindt het beeld de kijker. Die vaststelling is door sommigen onvermoeibaar overgenomen en had Robert Suermondt aanleiding kunnen geven het principe tot in het oneindige voort te zetten. Maar de kunstenaar is altijd in staat geweest nieuwe versies van zijn werk eigenheid te geven. Naar het voorbeeld van zijn schilderijen en collages bestaat zijn werkwijze uit afsnijdingen, abrupte overgangen en openingen.

Sinds kort heeft hij elk spoor van figuratieve elementen in zijn schilderijen weggewerkt. Daarmee ontkomt zijn werk nochtans niet aan een kritische bespiegeling over het intrinsiek dogmatische karakter van de ‘beelden’. Die term moeten we in zijn antropologische betekenis begrijpen, zoals Pierre Legendre die heeft geïntroduceerd:2 wij zijn in de eerste plaats weerspiegelingen van beelden. De spiegelrelatie is niet alleen een symbolisch wapen dat soms zelfs leidt tot doding van zichzelf en anderen, maar maakt ook van onze verhouding tot de wereld een dialectisch proces en geeft ons hier bovendien een poëtisch houvast. De voorstellingen zijn vertrekpunt en aankomstpunt van alle vormen van sociale regulatie en geven evenzeer gestalte aan onszelf als aan de wereld. Ik weet niet welke relaties Robert Suermondt met de wereld onderhoudt. Zijn laatste werken stellen de wereld in elk geval zulke vragen dat de wereldse vormen worden verwrongen en zelfs imploderen.

Alles is hier onzeker, vol leven en wars van alle onveranderlijkheid en bepaaldheid. Het beeld is een vuur dat niet dooft: Exe maakt plaats voor Esse. De beide tweeluiken zijn niet alleen verwant door de manier waarop ze worden opgehangen: twee doeken, symmetrisch opgesteld in een hoek van de expositieruimte. Deze schilderijen kunnen begrepen worden als de twee gezichten,